yabanci bakisiyla sultan murad
Devrin Bizans tarihçisi Halkondil (Chalcondyle), Histoire de la decadence de L’Empire grec et l’Etabiissement de celui des Turcs adlı kitâbı yirmi dokuzuncu sayfasında Murâd-ı Hûdavendigâr hakkında şöyle demektedir:
| |
|
Sultan Murâd, hayâtında bir çok tehlikeler atlatmış, bir çok hayırlı işler görmüş, Rumeli ve Anadolu’da otuz yediden ziyâde büyük müşkil harpleri idare ederek dâima muzaffer olmuştur. Düşmana yerini terk ettiği ve arka çevirdiği asla görülmemiştir. İşlerini güzel tanzim ile münâsip vakitte menfeatlerini elde etmesini bilirdi. Kemâl-i şehâdetle harb eder, şaşırmaz ve asla telaş göstermezdi. Askerini bir müddet istirahat ettirmeyi arzu ettiği zamanlarda vaktini avla geçirir, istirahat nedir bilmezdi. Bu hususta kendinden önceki pâdişâhları geçmiştir. Gençliğinde olduğu gibi, ihtiyarlığında da çalışkanlığını, çeviklik ve cevvâliyeti ile sertliğini kaybetmemiştir. Her şeyden evvel iyice düşünür, maksad ve meramını te’mîn için hiç bir şeyi ihmâl etmez ve unutmazdı. Kemâl-i sükûnetle boyun eğen milletlere ve sarayındaki ecnebi çocuklara yumuşaklık, sükûnet ve şefkatle muamele ederdi. Mükâfatta da sür’atli idi, herkesi adıyla çağırmak âdeti idi. Harbe girileceği zaman askerini münâsib nutukla cesaretlendirir ve yapılan en küçük yanlış hareketleri dahi müsâmahasız bir şiddetle cezalandırırdı. Dediği söze riâyet ve hürmet etmekte başta gelen hükümdarlardandı. Aleyhine çalışanlar elinden kurtulamamıştı. Murâd Han, maiyyetini heybet ve şiddetiyle titretirdi. Bununla beraber onlara hiç bir kumandanın gösteremiyeceği yumuşaklık, şefkat ve muhabbetle muamele ederdi... |