amasyali beyazid pasa
Amasyalı Yahşi Bey'in oğludur. Yıldırım Bayezid'ın Timur'a esir düştüğü 1402 Ankara Savaşında, 15 yaşındaki genç Şehzade Mehmet'i Timur'un kuşatmasından kurtararak Amasya'ya getirmeyi başarmıştır. Beyazıt Paşa, Mehmet Çelebi'nin'in Amasya'da Osmanlı birliğini yeniden kurmaya çalıştığı, kendileri de sultan sıfatıyla çeşitli merkezlerde üslenmiş kardeşlerine karşı mücadele verdiği dönemde onun hizmetinde bulunmuştur.
Mehmet Çelebi'nin 1412 yılında Bursa'ya girerek I. Mehmet adıyla Osmanlı Hükümdarı olmasından sonra da vezir olmuş ve Karamanoğulları Beyliği üzerine yapılan bir seferde önemli hizmetlerine karşılık ayrıca Rumeli beylerbeyi olarak atanmış, bu iki vazifeyi ölümüne kadar muhafaza etmiştir.
Beyazıt Paşa gayretleriyle Şeyh Bedrettin isyanlarını bastırmış olan devlet adamıdır. Bu isyan hareketleri Şeyh Bedrettin liderliğinde Rumeli'de Deliorman bölgesinde, Karaburun’da Börklüce Mustafa, Manisa’da da Börklüce’nin sağ kolu Torlak Kemal önderliğinde gelişmekteydi. Eflak hükümdarının da desteğiyle Tuna’nın güneyine geçen Şeyh Bedrettin asileri çevresinde toplayarak kuvvetlerini arttırmıştı. Börklüce Mustafa’nın da beş bin kişiyle İzmir sancakbeyini yenmesi üzerine isyan ciddileşti. Saruhan sancak beyinin de Börklüce’ye yenilmesi üzerine Sultan I. Mehmet Çelebi'yi harekete geçirdi ve veliaht şehzade Murat ve vezir-i azam Beyazıt Paşa'yı Börklüce’nin üzerine gönderdi. Hayli şiddetli geçen Karaburun yarımadası çarpışmalarında Beyazıt Paşa isyancıların çoğunu imha etti, esirleri de idam ettirdi. Bizzat Börklüce Mustafa da idam edildi. Manisa civarında Torlak Kemal ile 3000 asi de yakalanıp öldürüldü. Anadolu’daki isyan bastırıldıktan sonra Şeyh Bedrettin'in yanındakilerin çoğu kaçtılar. Beyazıt Paşa, Rumeli’ye geçerek, Şeyh Bedrettin ve taraftarlarını Deliorman’da küçük bir çarpışmadan sonra kolaylıkla yakaladı. Şeyh Bedrettin'i kardeşi Mustafa Çelebi’ye karşı Rumeli’ye geçmiş bulunan Sultan I. Mehmet Çelebi'nin bulunduğu Serez’e yolladı. Sultan Şeyh Bedrettin'i Heratlı Mevlana Haydar başkanlığındaki mahkemede yargılatarak, 1420'de Serez çarşısında astırdı. Böylece, Mustafa Çelebi hadisesi ile aynı zamanda vuku bulan ve Osmanlı Devleti'ni çok zor duruma sokan bu ayaklanmalar, Beyazıt Paşa'nın sayesinde ortadan kaldırıldı.
I. Mehmet Çelebi'nin ölümünden sonra, oğlu II. Murat tahta geçmiş, ancak bu arada Beyazıt Paşa padişahın ölümünü, onun vasiyeti üzerine, oğlu şehzade Murad gelinceye kadar kırk gün süreyle gizlemiş ve böylece çıkması muhtemel bir fitneyi önlemiştir. Mayıs 1421'de tahta geçen II. Murat zamanında da mevkiini koruyan Beyazıt Paşa, Çelebi Mehmet'in ölümünün duyulmasından sonra serbest bırakılan ve hemen meşru hükümdarla mücadeleye başlayan Şehzade Mustafa'nın (Düzmece Mustafa) üzerine gönderilmiştir. Beylerbeyi olarak, kuvvetleriyle Rumeli'ye geçerek Mustafa Çelebi'ye karşı koymuştur. İki taraf, bugün Keşan'ın bir köyü olan Saros Körfezi kıyısındaki Sazlıdere mevkiinde karşılaştığında, muharebe esnasında elindeki kuvvetler Mustafa Çelebi tarafına geçince, Beyazıt Paşa teslim olmuş, fakat kendisine itimat edilmeyerek Mustafa Çelebi'nin yanındaki İzmiroğlu Cüneyt Bey'in ısrarlarıyla boynu vurulmuştur (1421).
Mezarı Sazlıdere'dedir. Torunları zamanımıza kadar gelmişlerdir. Amasya'da cami, imaret ve medresesi, 1418 tarihli vakfiyeleri vardır (Vakıflar Umum Müdürlüğü Mücedded Anadolu 19, S. 244 ila 249). Oğlu İsa Bey ümeradan olup Bursa'da mescidi ve imareti vardır.